پښتو ژبه او ادب
يوځای ليکل او جلا ليکل
د ژبپوهنيزې قاعدې له مخې ټول ژبني توکي يا واحدونه سره بېل بېل ليکل، په بله وينا، د اړوند ليک سېستم له شونتيا سره سم، تر وسې وسې جوليز يووالی(لفظي وحدت) له مانيز يووالی(معنايي وحدت) سره غاړه غړۍ کول په کار دي. که هغه ازاد وييکي(پارتيکلونه particles) و...
د هرات ژبتوکميز(ethno-linguistic) رغښت او د پرسنايزېشن لاملونه يې
(له هريوامهالنۍ څخه په مننه) د هرات سيمه تر اوسنۍ اداري اډانې((ولايت))، او ان مخنۍ(( نايب الحکومه ګۍ)) هغې هم پراخه وه. لرغونی اوستايې نوم يې ((اريا))1 او هخامنشي پارسي هغه يې(( هريواHaraiva-))2 ښوول شوی دی. د ژبپوهنې په رڼاکې دغه سيمه تل د ختيزو او...
دپښتو اصل او ريښه
کله چې سړی هغه روايات او نظريات راسپړي چې دپښتو داصل او ريښې په باره کې په مختلفو آثارو کې راغلي دي، نو له راورټی سره دا خبره هرو مرو منی چې (دپښتنو دژبې داصل او ريښې په باره کې هم دنظر اختلاف تر هغه نه کم نه دی، لکه خپله دپښتنو داصل او نسب په باره ک...
د پښتنو په اړه نوې څرګندونې
د پښتنو په اړه ګڼ شمېر څېړونكو او لرغونپوهانو (په تېره په وروستيو درې پېړيو كې) اوږدې څرګندونې او څېړنې تر سره كړي دي. يو شمېر كورنيو دښمنانو او بهرنيو يرغلګرو كه له يوې خوا يې پښتانه د وسله وال تيري له كبله وژلي او بې كوره كړي دي خو له بلې خوا يې د...
معیاري ژبه
ترڅوچې ژبه يوازې د خبرواترو له لارې د وګړو تر منځ د معلوماتو د تبادلې وسيله وي، دهرې سيمې، لا د هرکلي، وګړي کولای شي چې ځينې ژبنۍ ځانګړتياوې ولري. خو کله چې ژبه د يوه هيواد ، يا د يوې پراخې جغرافيايي ساحې په سطحه، د فرهنګي هستونو د منځ ته راوړلو او خ...
پښتون-افغان:تاريخی سابقه اوريښه
په لرغونو شرقی آثارو کې (پښتون) معمولاً (دافغان) په نامه ياد شوی دی، خو يو شمېر غربی پوهان په دې عقېده دي چې دپښتون دکلمې سابقه تر افغان نه اوږده ده. او څه باندی څلور سوه کاله پخواله ميلاده ديونان ستر مؤرخ هېر دوتس (۴۸۶-۴۲۶ق م) په خپل تاريخ کې پښتانه...
٪25 وييرغاونه(Neologism) پښتو له پردي کېدو راژغوري
لومړی: اړينتيااو اړوندتيا 1- وييرغاونه لکه د نورو دوديالو ژبو په څېردکره ليکنۍ پښتو وييپانګې (لغوي ذخيرې( Vocabulary) له څلورو برخو څخه يوه برخه(٪25) جوړوي چې نورې درې( ګړوودي- زړه- پردۍ) هغه يې پروړاندې 75٪ کېږي. مانا داچې يوازې ژوندۍ برخه پ...
پښتانه او بابر
څومره يرغلونه چی بابر د پښتونخواله يوه نه تر بل سره، په بيلو بيلو پښتنو قومونو او د هغوی په ځينو نورو وطنوالو کړی او څومره د عام قتلونه او مرګونه يي چی پدی يرغلونو کی کړی دی; څومره سرونه يي چی پری کړی، څومره کله منارونه يي چی جوړ کړی، څومره کلی او کو...
د پښتو ژبې د جملې جوړښت
د جملې جوړښت او رغنده توكونه (اجزا): د جملې د پېژندنې په باب مود مخه ليكنو كې زياتې خبرې كړي دي دلته مونږ غواړو چې د جملې د جوړښت اوساختماني توكونو په باب څه ووايو. زمونږ مطلب د جملې هغه ساختمان دى چې يوه بشپړه جمله د كومو برخو او توكونو څخه رغيدلې...
لرواو بر او نورو پښتو پاڼوته
د يوې کره ليکنۍ پښتو پر وړاندې سمتي او سياسي سنګر! تر نورو مې د((لراوبر)) اوبپاڼې له چلوونکي ډېره ګيله په دې راځي چې که څه هم له همدغه ښکلي نامه سره يې((بېنوا)) پاڼه هماغوسمتپالوته ور پرېښووه، خو بيايې هم، په ناځانخبري(نااَګاهانه) ډول، د سنګر په ت...